Mała kronika dziejów warszawskiego drukarstwa


(1578–1978)

1578 – Walenty Łapczyński drukuje Odprawę posłów greckich Jana Kochanowskiego, uznawaną za pierwszy druk warszawski
1624 – Jan Rossowski zakłada pierwszą stałą oficynę drukarską
1683 – rozpoczyna działalność Drukarnia Pijarów, najpoważniejsza oficyna końca XVII i pierwszej połowy XVIII wieku
1756 – Wawrzyniec Mitzler de Kolof zakłada pierwszą w XVIII wieku dużą drukarnię mieszczańską
1772 – Jan Engel zakłada pierwszą drukarnię muzyczną – Adam Gieryk Podebrański zakłada pierwszą odlewnię czcionek
1775 – Piotr Dufour uruchamia drukarnię. wyposażając ją w nowoczesny sprzęt i materiał drukarski; doskonale zorganizowana. była największą współcześnie oficyną drukarską w Warszawie
1777 – zostaje otwarta największa w Polsce odlewnia czcionek Piotra Zawadzkiego, zaopatrująca kilkadziesiąt drukarń – warszawskich i pozawarszawskich; Zawadzki, jako pierwszy w Polsce odlał osobne czcionki nutowe
1778 – Michał Groll – najwybitniejszy obok Dufoura drukarz w Polsce XVIII w. – otwiera swoją oficynę, świetnie zorganizowaną i nowocześnie wyposażoną; druki, które z niej wyszły, stanowią do dziś przykłady najwyższego kunsztu drukarskiego
1780 – powstaje papiernia w Jeziornie
1816 – powstaje Towarzystwo Kunsztu Drukarskiego
1817 – powstaje pierwszy zakład litograficzny Jana Siestrzyńskiego
1826 – powstaje Zgromadzenie Drukarzy Warszawskich
1827 – powstaje Drukarnia Banku Polskiego
1829 – Walerian Krasiński uruchamia Drukarnię Stereotypową, pierwszy zakład tego typu w Polsce
1830 – pierwszą w Polsce prasę pośpieszną wprowadza Drukarnia Banku Polskiego
1837 – Drukarnia Banku Polskiego wprowadza cynkografię
1843 – powstaje pierwsza drukarnia przemysłowa Stanisława Strąbskiego
1878 – w drukarni „Kuriera Warszawskiego” zainstalowano pierwszą maszynę rotacyjną
1878–1879 – ukazuje się dodatek do „Gazety Przemysłowo– Rzemieślniczej” pt. „Z Dziedziny Sztuki Drukarskiej”, pierwsze choć niesamoistne – czasopismo drukarzy warszawskich
1879 – Władysław Główczewski w swojej Litografii Artystycznej zainstalował pierwszą pośpieszną prasę litograficzną
1883 – powstaje pierwsza drukarnia konspiracyjna Wielkiego Proletariatu
1892 – Hipolit i Mieczysław Orgelbrandowie nabywają pierwszą w Polsce maszynę do odlewania czcionek systemu Fauche’
1894 – Saturnin Sikorski wprowadza do drukarstwa chromotypię
1897 – 1 5 VIII ukazał się pierwszy numer „Drukarza i Księgarza” – pierwszego samoistnego czasopisma drukarzy warszawskich
1905 – 27 IV żandarmi dokonują napaści na drukarnię SDKPiL – 1 V wybucha pierwszy powszechny strajk pracowników drukarń
10 XII – z inspiracji SDKPiL – powstaje nielegalny Związek Drukarzy
1907 – w styczniu powstaje Polski Związek Zawodowy Drukarzy. Odlewaczy Czcionek i Pokrewnych Zawodów
1908 – oba związki zawodowe drukarzy – nielegalny i legalny – łączą się w jeden Związek Zawodowy Drukarzy, Odlewaczy Czcionek i Pokrewnych zawodów; 1 VIII ukazuje się pierwszy numer „Wiadomości Graficznych” – organu nowo powstałego Związku
1917 – zakłady litograficzne Władysława Główczewskiego wprowadzają pierwszą maszynę offsetową
1918 – z inicjatywy Komunistycznej Partii Polski powstaje Spółdzielnia Księgarska „Książka”. której zespół sformował się już wcześniej jako Komisja Spółdzielcza Zakupu Książki przy Towarzystwie Czytelń m.st. Warszawy; „Książka”, wydając i rozpowszechniając szeroko marksistowską literaturę i postępowe dzieła literatury polskiej i światowej, skupiała znaczną część legalnej działalności wydawniczej KPP
1919 – powstają Państwowe Zakłady Graficzne Ministerstwa Skarbu, od 1925 r. (w obecnym budynku przy ul. Sanguszki 1) Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych, dziś Państwowa Wytwórnia Papierów Wartościowych
1921 – w sierpniu ukazuje się pierwszy numer ,.Grafiki Polskiej”, czasopisma. które odegrało olbrzymią rolę w procesie odnowy artystycznej drukarstwa polskiego
1922–1928 – z Tłoczni Wł. Łazarskiego, kierowanej przez syna Zygmunta. wychodzi 6 tomów serii ,.Biblioteka Zawodowa Graficzna”
1926/1927 – powstaje Szkoła Przemysłu Graficznego w Warszawie
1928 – Adam Półtawski projektuje swoją antykwę, odlaną następnie przez Odlewnię Czcionek Jana ldźkowskiego i Sp.
1931 – w styczniu powstaje Księgarnia i Wydawnictwo ,.Tom”; formalnie spółka prywatna Jakuba Kobrynera i Lucjana Szymańskiego, ,.Tom” kontynuuje działalność zlikwidowanej w 1929 r. Spółdzielni Księgarskiej ,.Książka” kładąc ogromne zasługi na polu publikowania klasyki marksistowskiej i postępowej literatury pięknej
1936 – drukarze warszawscy uczestniczą masowo w strajku powszechnym. który był protestem przeciwko zajściom w krakowskim „Sempericie”
1941 – powstają Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze podległe Biuru Informacji i Propagandy KG AK
1942 – powstaje Centralna Technika PPR. z której w maju tegoż roku wyodrębnia się Technika Warszawska PPR
1944 – 15 X w wyzwolonej prawobrzeżnej Warszawie zaczęło się ukazywać założone z inicjatywy KW PPR „Zycie Warszawy”
1945 – w kwietniu uruchomiono drukarnię przy ul. Marszałkowskiej 3/5. należącą ówcześnie do SWO „Czytelnik”. zwaną później popularnie drukarnią ,.Życia Warszawy”
– w czerwcu uruchomiono drukarnię przy ul. Smolnej 10/1 2. należącą ówcześnie do SWO ,.Czytelnik”
– w grudniu uruchomiono drukarnię w Alejach Jerozolimskich 125. zwaną później popularnie drukarnią „Expressu Wieczornego”
1945/1946 – powstaje zakład kartograficzny przy ul. Solec 18. obecnie Zakład Reprodukcji PPWK
1946 – powstaje drukarnia przy ul. Tamka 3. obecnie Zakłady Graficzne „Tamka”
1947 – powstaje drukarnia przy ul. Okopowej 58/72. obecnie Zakłady Wklęsłodrukowe RSW „Prasa– Książka– Ruch”
– powstaje drukarnia Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, obecnie Warszawska Drukarnia Naukowa PAN
– powstaje drukarnia Wydawnictwa MON „Prasa Wojskowa”
– powstaje „Poligrafika”. czasopismo poświęcone zagadnieniom przemysłu poligraficznego
1949 – powstaje Zakład Poligraficzny Ludowej Spółdzielni Wydawniczej w Al. Jerozolimskich 123.
1950 – w lipcu Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, uchwalając ustawę o 6–letnim planie rozwoju gospodarczego i budowy podstaw socjalizmu. nakreślił w niej również zadania dla przemysłu poligraficznego: W przemyśle graficznym należy zwiększyć produkcję przeszło dwukrotnie. Zakończona będzie budowa dużego nowoczesnego kombinatu wydawniczo–drukarskiego Dom Słowa Polskiego oraz nowej drukarni naukowo·–technicznej w Warszawie”
– 22 VII następuje otwarcie Zakładów Graficznych ..Dom Słowa Polskiego”
– 7 XI następuje otwarcie Drukarni im. Rewolucji Październikowej
1951 – 22 VII następuje otwarcie nowego obiektu Wojskowych Zakładów Graficznych
1952 – zostaje założona Sekcja Poligrafów SIMP
1967 – zostaje powołany Oddział Poligrafii Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej, którego kontynuatorem od 1970 r. jest Instytut Poligrafii PW
1970 – odznaczenie Związku Zawodowego Pracowników Poligrafii Orderem Sztandaru Pracy l Klasy
1974 – odznaczenie Zakładów Wklęsłodrukowych RSW „Prasa– Książka– Ruch” Orderem Sztandaru Pracy l Klasy
1976 – odznaczenie Drukarni im. Rewolucji
Październikowej Orderem Sztandaru Pracy l Klasy – odznaczenie Zakładów Graficznych „Dom Słowa Polskiego” Orderem Sztandaru Pracy l Klasy